1 Nisan Dünya Mizah ve Latife Günü, her yılın 1 Nisan günü kutlanıyor. Genelde latife gününde insanların birbirine latife yapması gelenek haline gelmiştir. Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, 1 Nisan Mizah Günü’ne ait yaptığı açıklamada mizah ile psikoloji bağlantısını kıymetlendirdi.
KOMİK TARAFLARA ODAKLANMAK, HAYATLA BARIŞIK OLMAYI SAĞLIYOR
Mizah ve latifenin hayattaki yerine ve değerine işaret eden Sayar, “İçinde bulunduğu sıkıntı durumun ve hayatın komik taraflarına odaklanabilmek, kendisi ile ve hayatla barışık olmayı sağlar. Olumlu mizah yapabilme mahareti, kişinin kendisi için ve etrafı için kıymetli bir katkıdır. Üniversal olarak komik kabul edilebilecek şeyler hakkında latifeler, bağları kolaylaştırmak için birebirdir. Kendinize ve hayatın saçmalıklarına gülebilmek, gerilim yahut zorluklarla başa çıkabilmek için tesirli bir araçtır. Lakin etrafına ya da kişinin kendisine karşı saldırgan olan mizah ise yıkıcıdır, ilgileri – özgüveni yıpratır” dedi.
KUVVETLİ MİZAH ANLAYIŞI GERİLİMLE BAŞA ÇIKMADA TESİRLİ
“Freud, mizahı, korkuyu zevke dönüştürebilen savunma sistemlerinin en yükseği olduğunu vurgulamıştır” diyen Sayar, Mizah, kişinin kendi olumsuz hislerini düzenlediği üzere, etrafı üzerinde de olumlu etki gösterir. Etrafını neşelendirebilmek, onları ruhsal olarak iyi hissettirebilmek, mizahı kullanan bireye ruhsal sağlamlık verir” diye konuştu.
YIKICI MİZAH ZİYAN VERİR
Sayar, “Mizahı küçük düşürücü ve düşmanca olmayan bir biçimde kullanan bireyler, kişilerarası çatışmaları ve tansiyonları başarılı bir halde azaltabilir ve diğerlerindeki olumlu hisleri artırabilirler. Lakin kendisi ve etrafı ile barışık mizah yerine yıkıcı, alaycı bir mizah kullanılması da bağlantılarda bir o kadar yıkıcı olabilir” sözlerini kullandı.
MİZAH DUYGUSU GÜÇLÜ TOPLUMSAL BAĞLARLA ALAKALIDIR
Ayrıyeten mizah hissinin daha güçlü toplumsal bağlar, daha fazla toplumsal dayanak alabilme, daha fazla özgüven ve daha yüksek başa çıkma mahareti ile bağlantılı olduğunu kaydeden Sayar, “Mizahı daha fazla kullanan bireylerin olumlu düşünebilir, umutlu ve iyimser kişilik özellikleri yüksek bulunur. Bu olumlu kişilik özelliklerine sahip şahıslar, mizah kullandıkça da kişilik özellikleri daha da pekişir. Mizah marifeti birebir vakitte dışadönüklük ile alakalıdır. Etrafındaki bireylerle mizah köprüsü ile bağ kurabilen kişi, sıkıntı vakitlerinde daha kolay dayanak bulabilir.
Dozunda ve barışçıl mizahın, hisleri dışavurmanın, kızgınlığı – kırgınlığı, beklentileri, hayalleri, hisleri etrafa iletebilmenin sağlıklı bir yolu olduğunu kaydeden Sayar, “Evlilikte alaka kalitesi, eşin olumlu algılanan mizah kalitesi ile alakalı bulunmuştur. Yani mizahi öğelerde, karşı tarafın bunu nasıl algıladığı çok değerlidir. Okul çağında mizahi hüneri yüksek çocukların okulda daha az zorbalığa maruz kaldıkları; ergenlikte ise toplumsal ortamlara daha kolay ahenk sağladıkları gösterilmiştir. Lakin saldırgan bir mizah stratejisinin de alay olarak kabul edildiği ve öğrencilerin hayatları üzerinde önemli sonuçlar doğurabildiği bilinmektedir” dedi.
KAHKAHA TERAPİLERİNİN TESİRİ ARAŞTIRILIYOR
Mizahın korkuyu yatıştıran bir tesiri bulunduğunu kaydeden Sayar, şunları söyledi:
“Gülen bir bireyde gerilim hormonları azalır. Bu nedenle çeşitli psikiyatrik hastalıkların tedavisinde ‘kahkaha terapileri’ nin tesiri araştırılmaktadır. Örneğin şizofreni hastaları ile yapılan bir çalışmada, hastanede yatmakta olan hastalar iki kümeye ayrılmışlar. Her iki kümeye da üç ay içinde 70 sinema izletilmiş. Bir küme güldürü sinemaları izlerken öbür küme farklı tiplerden sinemalar izlemiş. Başlangıçta iki küme ortasında bir fark yokken, üç aylık müddet sonunda güldürü sinemalarını izleyen hastalar, işçi tarafından daha düşük kelamlı düşmanlık, dert / depresyon ve gerginliğe sahip olarak derecelendirilmiş. Farklı tipten sinema izleyen hastalar ise başka kümedeki hastalara kıyasla hastane işçisinden daha çok takviye aldıklarını algılamışlar.”
Gülme ve mizah hissinin, günümüzde ruhsal iyi oluş ile bağlı kabul edildiğini kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Mizah süratli olumlu duygusal değişiklikler yaratır ve kişinin aksiye odaklanmasını mahzurlar. Barışçıl mizah baş etme maharetlerini kuvvetlendirir, toplumsal bağlar kurmayı kolaylaştırır, his ve niyetleri tabir etmeyi kolaylaştırır, güç olanı kabullenme konusunda yol gösterir.” diye konuştu.
Cumhuriyet
