Reuters

Donald Trump’ın başkanlık devri bu türlü sona erdi. Sessizce değil, şiddetle.

Trump, haftalardır 6 Ocak’a bir hesaplaşma günü olarak bakıyordu. Taraftarlarından, o gün başşehir Washington’a gidip, 3 Kasım’daki seçimlerin sonuçlarını bir kenara bırakarak başkanlığı ellerinde tutmaları için Kongre ve Lider Yardımcısı Mike Pence’e meydan okumalarını istedi.

Çarşamba sabahı evvel Trump’ın avukatı Rudy Giuliani, seçim tartışmalarının “düellolu yargılamayla” çözülmesi gerektiğini söyleyerek kasırgayı başlattı.

Trump’ın en büyük oğlu Donald Trump Jr’ın, liderleri için “dövüşecek” parti üyelerine bir iletisi vardı. “Bu onların Cumhuriyetçi Partisi değil artık” dedi ve ekledi:

“Bu Donald Trump’ın Cumhuriyetçi Partisi”.

Daha sonra liderin kendisi, kendi talimatıyla “Hırsızlığı durdurun” ve “Saçmalık” diye slogan atan büyüyen kalabalığa, Beyaz Saray’dan Kongre binasına giden 3 kilometrelik yolda yürümeye teşvik etti.

Trump, “Asla vazgeçmeyeceğiz. Asla yenilgiyi kabul etmeyeceğiz. Ülkemiz usandı. Artık buna katlanmayacağız” dedi.

BBC

Lider, konuşmasını tamamlerken, Kongre binasının kendisinde öteki bir olaylar zinciri yaşanıyordu. Kongre’nin ortak oturumunda, seçimin sonuçları eyalet eyalet kataloglanıyordu.

Evvel Pence, liderin seçim sonuçlarına karşı çıkılan eyaletlerden gelen oyları dikkate almama davetini dikkate almadı ve bu türlü bir yetkisi olmadığını ve “büyük ölçüde sembolik” bir rol oynadığını söyleyen bir yazılı açıklama yaptı.

Cumhuriyetçiler, birinci itirazlarını Arizona’daki oylara yaptı ve Temsilciler Meclisi ile Senato, bu eyalette Joe Biden’ın zaferini kabul edip etmemeyi, başka farklı görüşmeye başladı.

Temsilciler Meclisi’ndeki oturum gürültülüydü, konuşmacılar kürsüdeyken her iki taraf da tezahüratlar yapıyordu.

Yeni seçilen Kongre Üyesi Lauren Boebert, “Geçen Pazar günü Anayasayı muhafaza ve desteklemek için ettiğim yemin, bu parodiye karşı çıkmamı gerekli kılıyor” dedi. Kongre’de silah taşımakta ısrarlı olacağını söylemesiyle haberlere husus olan Boebert “Halka aldırış edilmemesine müsaade vermeyeceğim” diye de ekledi.

Getty Images

Senato’daki tartışma farklı bir tonda ilerliyordu. Bir cenazeye yakışan koyu bir grup elbise ve kravatıyla gelen Mitch McConnell (Senato’daki Cumhuriyetçilerin lideri) Trump’ı övmeye değil, gömmeye gelmişti.

Mitch McConnell, “Bu seçim, kaybeden tarafın yalnızca tezleriyle geçersiz kılınacaksa, demokrasimiz bir vefat girdabına girer. Tüm bir ülkenin seçim sonuçlarını kabul ettiğini asla göremeyiz. Her dört yılda bir, bedeli ne olursa olsun iktidar gayreti görürüz” dedi.

Georgia’daki senatörlük seçimlerini kaybeden Cumhuriyetçiler, Kongre’de artık çoğunluğa sahip olmayacak.

Reuters

ABD Kongresi’ndeki olaylar ise yüzeysel başladı. Televizyon kameraları Kongre binasının merdivenlerinde dans eden ve bayrak sallayan protestocuların manzaralarını yayımladı.

Toplumsal medyada, binani içinde oturum salonlarına girmeye çalışan ve seçilmiş Kongre üyelerinin, Temsilciler Meclisi’nde barikat kurulmuş kapıların arkasında silahlarını çekmiş güvenlik güçlerinin fotoğrafları yayılmaya başladı.

BBC

ABD’nin 46. Lideri seçilen Joe Biden, çok uzun mühlet senatörlük yaptığı Delaware’deydi ve iktisat odaklı bir konuşma yapmayı planlıyordu. Biden gelişmeler üzerine bu konuşmadan vazgeçti, kameraların karşısına geçti ve Washington’daki “isyan” dediği olayları kınadı:

“Şu anda demokrasimiz çağdaş vakitlerde görülmemiş hiç bir şeye benzemeyen, görülmemiş bir taarruz altında. Özgürlüğün kalesi, Kongre binasına akın düzenlendi.”

Biden konuşmasını Trump’a, ulusal televizyonlara çıkıp, şiddeti kınaması ve “bu kuşatmaya son vermesi” daveti yaparak bitirdi.

Dakikalar sonra, Trump ulusa bir ileti verdi. Fakat bu Biden’ın önerdiği ileti değildi.

Trump bunun yerine, artık tanıdık hale gelen seçimin “çalındığı” argümanlarının ortasında destekçilerine “evinize gidin, sizi seviyoruz, siz çok özelsiniz” dedi.

Başkan’ın, destekçilerinin aşırılıklarına rutin bir biçimde verdiği yumuşak yansılardan biriydi bu. Tıpkı, seçim mitinglerinde protestoculara gösterilen şiddette, Charlottesville’deki beyazların üstünlüğünü savunanların mitinginde yaşanan çatışmada “Her iki tarafta da çok iyi beşerler var” açıklamasında, ya da Biden ile yaptığı televizoyn tartışmasında çok sağcı Proud Boys kümesine “Geride durun ve hazır olun” demesindeki üzere.

Trump’ın tweeti ve daha sonra destekçilerini övdüğü iki iletisi, görülmemiş bir adım atarak liderin hesabını 12 saatliğine kilitleyen Twitter tarafından etiketlendi ve sonra kaldırıldı. Facebook da başka şeyi 24 saatliğine yaptı.

Başkanlığı periyodunda toplumsal medyayla uzun yakın bağlantısında Lider Donald Trump’ın sesi birinci defa kesildi.

BBC

Şayet bu Donald Trump için “En sonunda hiç mi ahlak ve terbiyen kalmadı” anıysa, Kongre Binası’ndan kanlar ve kırık camlar temizlenirken geldi.

Öğlenden sonra saatleri akşama yanlışsız ilerlerken, polis en sonunda Kongre binasında güvenliği sağladı. Bu sırada sağdan ve soldan şiddeti kınayan sesler yükselmeye başladı. Yakında Demokratların Senato’daki önderi olacak Chuck Summers’ın şiddet olaylarını liderin yüzüne vurması şaşırtan olmadı.

“6 Ocak, Amerikan tarihinin en karanlık günleri olarak tarihe geçecek. Demagog bir lider, Amerika’yı yıkımın kıyısına iterken, ülkemize, onun bunu yapmasına müsaade veren insanlara, palavralarını papağan üzere tekrarlayan tutsak medyaya son bir ihtardı.”

Daha da kıymetlisi, Cumhuriyetçilerin de birebirini yapmasıydı.

Lideri sık sık eleştiren Cumhuriyetçi Kongre üyesi Lynne Cheney, Twitter bildirisinde “Kongre binasında anayasal vazifesini yerine getirmeye çalışanları önlemeye çalışan bir çetenin şiddet dolu saldırısını yaşadık. Liderin bu çeteyi oluşturduğuna, liderin bu çeteyi tahrik ettiğine ve liderin bu çeteye konuşma yaptığına kuşku yok” dedi.

Kınamalar, Trump’ı partisi içinden eleştirenlere has de değildi. Sık sık lidere takviye veren Arkansas Senatörü Tom Cotton da “Başkanın seçim sonuçlarını kabul etmesi, Amerikan halkını yanlış yönlendirmeye son vermesi ve çete şiddetini reddetmesi vakti geldi de geçiyor” dedi.

First Lady Melania Trump’ın Özel Kalem Müdürü Stephanie Grisham ve Beyaz Saray Sözcü Yardımcısı Sarah Matthews, protesto için istifa etti ve diğer yetkililerinin de 24 saat içinde istifa edeceğine dair haberler var.

CBS, kabineden kimi isimlerin ABD Anayasası’nın 25’inci unsurunu tartıştığını bildirdi. Bu husus, Lider Yardımcısı ve Kabine çoğunluğunun bir lideri nasıl süreksiz olarak misyondan alabileceğini düzenliyor.

Pence ve Kabine harekete geçse de geçmese de, Trump’ın başkanlığı yalnızca iki hafta içinde sona erecek. O noktada, Cumhuriyetçi Parti’nin başkanları, Kongre’de ve Beyaz Saray’da denetimi kaybettikleri ve şöhreti büyük hasar almış, fakat partinin tabanında hala kıymetli bir tesiri olan bir liderle geçecek gelecekle boğuşacaklar.

Bu olaylar, partinin gideceği istikamet konusunda partideki muhafazakarların denetimi Trump ve sadık adamlarından geri almaya çalışırken yaşanacak gayretin habercisi olabilir. McConnel bu türlü bir yola girecek üzere görünüyor. Eski Cumhuriyetçi Lider adayı, Utah Senatörü Mitt Romney üzere başkaları de kıymetli bir rol üstlenebilir.

Reuters

Karşılarına partide, Trump’ın popülist telaffuzuna sahip çıkmakla daha fazla ilgilenenler çıkabilir. Seçim sonuçlarına Senato’da karşı çıkacağını söyleyen birinci Kongre üyesi olan Missouri Senatörü Josh Hawley’nin şiddet olaylarının akabinde bile bundan vazgeçmemesi kayda bedeldi.

Kriz, siyasi bir fırsat getirebilir ve bunu avantaj elde etmek için kullanmakta tereddüt etmeyecek çok sayıda siyasetçi olabilir.

Bu ortada, Trump şimdilik hala iktidarda. Kulağı çekilmiş olsa da, Beyaz Saray’daki konutunda televizyon seyreder ve toplumsal medyadaki sesi kısılmışken, uzun mühlet sessiz kalmayacaktır.

Trump, Florida’daki yeni meskenine yerleştiğinde, hesaplaşmak ve tahminen de şu anda mahvolmuş mirasını inşa etmek hedefiyle tekrar iktidara gelmek için planlar yapabilir.

Cumhuriyet