Reuters
Lübnan’ın başşehri Beyrut’taki patlamada 100’den fazla kişinin vefatına neden olduğu açıklanan amonyum nitrat, kimyasal bir bileşen. Tarımda gübreleme gayesiyle kullanılan bu unsur, birebir vakitte çok güçlü bir patlayıcı tesire sahip. Bu nedenle depolanması ve kullanımı sırasında çok dikkat edilmesi gerekiyor. Akaryakıt yahut gazyağı ile birlikte müthiş bir patlayıcıya dönüşen amonyum nitrat, 2003’te onlarca kişinin hayatını kaybettiği İstanbul’daki ataklarda da kullanılmıştı.
Suda çözünürlüğü yüksek bir nitrik asit olan amonyum nitrat, daha evvel de büyük patlama ve can kayıplarına yol açmıştı.
BIRINCI PATLAMA BELÇİKA’DA
Bu patlamaların birincisi ve en çok bilineni 78 yıl evvel Belçika’nın Tessenderlo kasabasında yaşandı. 29 Nisan 1942’de meydana gelen patlamada, 189 kişi öldü, yüzlerce kişi de yaralandı.
Gündüz saat 11.20’de meydana gelen patlama sonucu, fabrika yakınlarındaki okullarda derste olan çok sayıda öğrenci hayatını yitirdi.
Görgü şahitlerine nazaran, Tessenderlo’da her meskenden en az bir kişi öldü. Hayatını kaybeden 189 kişi topluca bir mezara gömüldü. Daha sonra aileler, kendi ölülerini toplu mezardan çıkararak, başka mezarlara defnetti.
Patlama sonrası, 70 metre çapında ve 23 metre derinliğinde bir kraterin oluştuğu kasabada yüzlerce kişi, kolunu yahut bacağını kaybetti.
HLN gazetesine konuşan görgü şahitlerine nazaran, kolları ve bacakları olmayan köylüler o vakitler sokak sahnesinin değişmez bir kesimi haline geldi. Kasabanın üzerini yüzlerce metre yüksekliğinde kahverengi bir duman bulutu kapladı.
Produits Chimiques de Tessenderloo isimli kimya fabrikasında kimi personellerin dinamitle 200 ton caklı amonyum nitratı kesmeye hazırlandığı sırada meydana gelen patlama, evvel o periyot yaşanan savaşta atılan bir bomba sanıldı.
Tessenderlo kasabasını büsbütün harap eden patlamanın, Nazi işbirlikçilerinin işi olduğu tarafında argümanlar ortaya atıldı fakat daha sonra bunun bir insan kusuru sonucu meydana geldiği belirlendi.
O zamanki fabrika yöneticisi Nestor Sevrin, 1943 yılında kederden hastalanarak vefat etti.
ABD’DE 600 KİŞİ ÖLMÜŞTÜ
Amonyum nitrat patlaması sonucu en ağır kayıp ise ABD’nin Texas eyaletinde yaşandı.
16-17 Nisan 1947’de Texas City Harbor’daki büyük bir yangın sırasında iki gemideki amonyum nitratın patlaması sonucu 600 kişi hayatını kaybetti.
ABD’deki 11 Eylül hücumlarının çabucak akabinde 21 Eylül 2001’de, Fransa’nın Toulouse kentinde bulunan AZF kimyasal tesisinde meydana gelen amonyum nitrat patlamasında da 31 kişi öldü.
Patlamada 2 bin 500’ü ağır toplam 8 bin kişi yaralandı. Evvel “terör saldırısı” sanılan hadisenin, 500 kilogram amonyum nitratın ihmal sonucu klorlu bir eserle temas etmesi sonucu meydana geldiği ortaya çıktı.
Tekrar ABD’nin Texas eyaletinde 17 Nisan 2013’te bir gübre fabrikasında meydana gelen patlama da, 12 kişinin vefatına, en az 200 kişinin de yaralanmasına neden oldu. Uzmanlara nazaran, fabrikadaki yangının amonyum nitrat ile temas etmesi, patlamaya yol açtı.
2015’te Çin’in Tianjin kentinde bir depoda meydana gelen patlamada da 173 kişi hayatını kaybetmişti.
2003’TE İSTANBUL’DAKİ AKINLARDA KULLANILDI
İstanbul’da, 15 Kasım 2003’te Şişli’deki Bet İsrael ve Beyoğlu’ndaki Neve Şalom sinagogları ile 20 Kasım 2003’te HSBC Bankası’na düzenlenen hücumlarda da amonyum nitrat kullanılmıştı. Dört farklı noktada, amonyum nitrat yüklü kamyonların infilak etmesi sonucu toplam 59 kişi hayatını yitirmiş, 400 kişi de yaralanmıştı.
Cumhuriyet
