Anayasa Mahkemesi (AYM), Cumhurbaşkanlığı’nın 13 uçak ve 3 helikopteri için Türk Hava Yolları’ndan (THY) aldığı parasız hizmetin yanı sıra kamu kurumlarından taşınır, taşınmaz, mal, hizmet, üretim ve tamiratına ait üzere gereksinimlerini bedel ödemeden karşılamasını Anayasa’ya alışılmamış bularak iptal etti. 2020 yılında 5,6 milyar TL ziyan eden THY, bundan bu türlü Cumhurbaşkanlığı’na verdiği Kuzey Kıbrıs’a altı uçakla AKP’lileri taşıma üzere hizmetlerinin karşılığını alacak.
AYM, CHP’nin 2019 Merkezi İdare Bütçe Kanunu’nun kimi kararlarının iptali istemiyle açtığı davayı sonuçlandırdı. Cumhurbaşkanlığı’nın kimi işlerini kamu kurumlarına bedelsiz olarak yaptırmasının Anayasa’ya karşıt olduğuna hükmedildi.
CHP’nin dava dilekçesinde, Cumhurbaşkanlığı’nın genel bütçe kapsamındaki kamu yönetimleri ortasında sayıldığı belirtilerek, mal, hizmet alımında bu nedenle Kamu İhale Kanunu’na tabi olduğu kaydedildi. Bu kanunda da taşınır, taşınmaz, mal, hizmet, imal ve tamirata ait taleplerini bedelsiz yaptırabileceğine ait karar bulunmadığı söz edildi.
HÜR DEĞİLSİN
BirGün’den Nurcan Gökdemir’in haberine nazaran, AYM’nin uygulamayı iptal kararının münasebetinde, kamu kaynaklarının tesirli, ekonomik ve verimli bir formda elde edilmesi ve kullanılması, hesap verebilirliği ve mali saydamlığı sağlamak üzere kamu mali idaresinin yapısını ve işleyişi, kamu bütçelerinin hazırlanması, uygulanması, mali denetimini düzenlemek gayesiyle yasal düzenlemeler bulunduğu hatırlatıldı.
Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinin, özelliği ve güvenlik kuralına uygun biçimde yerine getirilmesini sağlamak emeliyle Kamu İhale Kanunu’ndan muaf tutulması ile ilgili olarak da mahkeme, “idare büsbütün özgür bırakılmamıştır” saptamasında bulundu. Bir kamu yönetiminin gereksinimlerini bir öteki kamu kurum ve kuruluşlarından nasıl karşılayacağının kanunlarda düzenlendiği hatırlatıldı. Bütçe Kanunu’na bütçe ile ilgili kararlar dışında hiçbir karar konulamayacağı da belirtildi. Cumhurbaşkanlığı, 2020 yılının eylül ayında iptal edilen fakat münasebeti yeni açıklanan 2019 yılı bütçesindeki bu karara, 2020 ve 2021 bütçelerinde de yer vererek kanunda yeri olmayan bu uygulamayı sürdürüyor.
ANAYASA 161 NE DİYOR?
İptale münasebet oluşturan Anayasa’nın 161’inci unsuru şöyle: Kamu yönetimlerinin ve kamu iktisadi teşebbüsleri dışındaki kamu hükmî bireylerinin harcamaları yıllık bütçelerle yapılır.
Malî yıl başlangıcı ile merkezi idare bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve denetimi ile yatırımlar yahut bir yıldan fazla sürecek iş ve hizmetler için özel müddet ve yöntemler kanunla düzenlenir. Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili kararlar dışında hiçbir karar konulamaz.
Cumhuriyet
