Alman araştırmacılar, Karadeniz’deki gaz hidrat yataklarını, yani su moleküllerinin buz gibisi katı bir husus içine hapsettiği metan gazı yataklarını inceledi.
Gaz hidrat birikintileri üzerindeki sondaj çalışmaları, sıcaklık ölçümleri ve öbür bilgilerle birlikte çok şaşırtan bulgular ortaya koydu. Tuna yelpazesi diye bilinen bölgede, deniz tabanının altındaki hür metan gazı, binlerce yıldır yüzeyde hâkim olan sıcak şartlara şimdi ahenk sağlamamıştı.
Araştırmanın müellifleri, “Bu, Tuna yelpazesi derinliklerindeki gaz hidrat sisteminin, buzul çağının sonlarında başlayan iklim değişimine hala reaksiyon verdiğini gösteriyor” tabirlerini kullandı.
Kelam konusu bulgular, araştırmacıların gaz hidrat kararlılık bölgesinin tabanını belirleme teşebbüsleri sırasında elde edildi. Bu taban; sıcaklık, basınç ve öteki doğal faktörler nedeniyle oluşan gaz hidrat yataklarının en alçak noktası manasına geliyor. Kararlılık bölgesinin üstünde ve altında ise hidratlarda hapsedilmemiş, özgür metan gazı dolaşıyor.
Bu bölgenin tabanını belirlemek isteyen araştırmacılar, gaz hidrat yataklarını MARUM-MeBo200 isimli deniz tabanı sondaj aygıtını kullanarak deldi.
Hakemli bilimsel mecmua Earth and Planetary Science Letters’ta yayımlanan araştırmada deniz tabanı derinlemesine incelendi ve sıcaklık ölçümleri alındı.
Bulgular, gaz hidrat kararlılık hududunun vakitle yükseldiğini gösterdi. Bu da kelam konusu bölgenin son yılların sıcak şartlarına adapte olduğu manasına geliyordu. Lakin özgür metan gazının, bu sonla birlikte yükselemediği anlaşıldı.
Almanya’daki GEOMAR Helmholtz-Okyanus Araştırmaları Merkezi’nden jeofizikçi Michael Riedel, şöyle konuştu:
Bizim bakış açımıza nazaran gaz-hidrat kararlılık sonu, yeraltındaki daha sıcak şartlara çoktan yaklaştı. Lakin bu alt kenarda bulunan hür metan gazı, şimdi onunla yükselmeyi başaramadı.
Takım, bu olguda tortu geçirgenliğinin de rol oynamış olabileceğini düşünüyor. Çünkü ölçümler, metan gazının kimi alanlarda yükselmeyi başardığını, birtakım alanlarda ise yükselemediğini ortaya koyuyor.
Bundan 20 bin yıl evvel Karadeniz’de su düzeyi yaklaşık 100 metre daha düşüktü. Yani deniz yatağında daha az basınç vardı. Su da bugünkü düzeylere kıyasla çok daha soğuktu. Özetle yeni araştırma, hür metan gazı açısından bu şartların şimdi değişmediğini gösterdi.
Bulguların gelecekteki iklim modellemelerini etkileyeceği belirtiliyor. Çünkü şu anda Kuzey Kutbu’nun altında büyük ölçüde gaz hidrat birikintileri bulunuyor. Ve bu birikintilerin, önümüzdeki yıllarda görülecek sıcaklık artışlarına nasıl reaksiyon vereceğini bilmek kıymetli.
Tekrar de araştırmacılar, bulgularının dikkatle yorumlanması gerektiğini düşünüyor. Ridel araştırma sonuçlarını şöyle özetliyor:
Özcesi bu bölgedeki araştırmalarımız, Karadeniz’in son buzul çağından bugüne uzanan gelişimiyle bağlı, dinamik bir tablo ortaya koydu.
Kaynak: Independent Türkçe
Cumhuriyet
