Getty Images

Yapılan araştırma, memleketler arası havayolu nakliyatında yolcuların uydurma Covid testlerine daha çok başvurmaya başladığını ortaya koydu.

Afganistan’da varlıklı ailelerden hükümet yetkililerine kadar birçok kişi, seyahat etmek için düzmece Covid testleri ediniyor.

Afganistan Sivil Havacılık Yönetimi yöneticisi Mohammad Qasim Wafayeezada, geçtiğimiz yılın Ekim ayında kelam konusu hadiselerin ortaya çıkmaya başladığını anlatıyor:

“Başlangıçta her uçakta 10-20 kişinin düzmece Covid test sonuçları taşıdığını iddia ediyorduk. Daha sonradan durum berbatlaştı ve bu sayı 50’ye kadar çıktı. Bu bireyler gittikleri yerlerde teste tabi tutulduğunda olumlu sonuçlar karşılarına çıkıyor.”

Birleşik Arap Emirlikleri, ülkeye giriş yapacak yolculardan negatif PCR testi istiyor. Ülkeye girişte 53 ülkenin vatandaşlarından test sonucu bildirmesi isteniyor.

Afganistan bu ülkelerden biri. Birleşik Arap Emirlikleri, bu ülkeden gelen yolcuların bir kısmının düzmece test sonucu taşıdığını tespit etti. Lakin kimi yolcular, ellerindeki sonucun geçersiz olduğunu bilmediğini savundu.

AFP via Getty ImagesKabil Havalimanı’nda günde 12 yurtdışı uçuşu yapılıyor.

Afganistan’ın başşehri Kabil’de tüccarlık yapan Yasin, Dubai’ye yapacağı seyahatten evvel muteber bulduğu bir kliniğe giderek kıymetli bir Covid-19 testi satın aldı.

Yasin karantinaya alındı ve seyahati geçersiz test yüzünden mahvoldu. Gittiği kliniğin uydurma test sonucu verdiğini bilmediğinde ısrarcı.

Getty Images

Afgan yetkili Qasim Wafayeezada, uydurma test sonuçları verdiğinden kuşku duyulan beş özel hastanenin belirlendiğini aktarıyor. Afgan hükümeti geçersiz Covid testlerinden kaynaklı sıkıntıdan, hem tıp merkezlerini hem de yolcuları sorumlu tutuyor.

Afganistan Devlet Lideri Yardımcısı Amrullah Saleh, Facebook hesabında özel laboratuvarların düzmece test sonuçları verdiğini duyurdu. Saleh, Afganistan’ın sıhhat standartları konusundaki prestijinin zedelendiğini belirterek, bu laboratuvarları açığa çıkarmak için saklı görevlilerin faaliyet yürüttüğü ikazında bulundu.

HandoutCelalabad’da yaklaşık 20 TL’ye uydurma Covid test sonucu veren bir eczane.

Hükümet birçok özel test merkezinin lisansını iptal etti ve Kabil havalimanının sadece 25 laboratuvarın vereceği sonuçları kabul edeceğini duyurdu.

Lakin sorun tahlilsiz kaldı. Bir laboratuvar teknisyeni, Afgan yetkililerin ve kimi milletvekillerinin, laboratuvara hiç uğramadan Covid test sonucu edindiklerini ve bu sonuçları pasaportlarına işlettiklerini anlattı:

“Laboratuvarlar bunu ekseriyetle para için yapıyor. Bazen de nüfuz sahibi bireyleri mutlu etmek istiyorlar.”

İsmini bâtın tutmak isteyen bir laboratuvar çalışanı, düzmece test sonuçlarının nasıl üretildiğini anlattı.

“Bazı büyük kliniklerin şubeleri, test için kişinin boğazından ve burnundan numune almak yerine, su ile test yapıyor ve merkezdeki test sonucunun negatif gelmesini sağlıyor.”

AFP/Getty ImagesBirleşik Arap Emirlikleri ülkeye giriş yapanlardan negatif PCR testi istiyor.

Laboratuvar, eczane ve hatta fotokopicilerden geçersiz PCR testi sonucu alan bireylerle görüşüldü. Bu bireyler hiçbir numune vermeden ve yaklaşık 3 dolar üzere bir fiyat ödeyerek bu test sonuçlarını edinmişler. Özel laboratuvarlardaki gerçek testlerin ise ortalama 65 dolar meblağında olduğu biliniyor.

Düzmece Covid testi sorunu Afganistan dışında da hayli yaygın. Milletlerarası Hava Nakliyatı Birliği (IATA), Brezilya, Bangladeş ve Fransa’da gibisi olayların görüldüğünü belirtiyor.

İngiltere’de de bir yolcunun düzmece evrak hazırlayarak negatif test sonucu elde ettiği tespit edilmişti.

Danimarka, 22 Ocak’tan itibaren 5 günlüğüne Dubai’den yapılacak uçuşları ‘Covid testlerinin güvenilirliğine yönelik şüpheler’ nedeniyle askıya aldı.

Fransız yetkililer de Paris Charles de Gaulle Havalimanı’nda yaklaşık 200 geçersiz test bulundurduğu belirlenen yedi kişiyi yakaladı.

İran’da ise hükümet birtakım test merkezlerini uydurma evrak düzenledikleri gerekçesiyle kapattı.

Pakistan ve Kenya’da da emsal olayların ortaya çıktığı basına yansıdı.

AFP/Getty ImagesKabil’de test sonucu negatif gelen bir yolcu, Dubai’de testinin müspet çıktığını anlatıyor.

IATA, sorunun kaynağındaki faktörlerden birinin, basılı evraklarda çarçabuk sahtecilik yapılabilmesi olduğunu düşünüyor. Dokümanlar farklı lisanlarda ve çeşitli formatlarda olduğundan denetlenmesi zorlaşıyor.

Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) ise sorunun tahlili için dijital aşı sertifikası üzere projeler üzerinde çalışıyor lakin kelam konusu uygulamanın etik ve yasal açıdan şimdi kat etmesi gereken çok yolu var.

IATA da yolcuların cep telefonlarına yükleyecekleri bir “Geçiş Kartı” uygulamasıyla ilgili olarak hükümetlerle görüş alışverişi içerisinde.

Cumhuriyet