Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Karşıyaka’da üç gün konuk kaldığı İplikçizade Köşkü’nden, her gün Alsancak’taki karargahına gidip, çalışma yapmaktadır. Başkomutan, ısrarla İzmir’e girdiği üstü açık otomobilini kullanmaktaydı, önünde gerisinde atlıların muhafazasında yapılan bu seyahat, Gazi’nin Kurmay Lideri Albay Asım Gündüz tarafından emniyetli bulunmamıştı. Başyaver Albay Salih Bozok’a, Gazi için emniyetli bir konut aramasını talimat verir.
Başyaver, Karantina ve Göztepe semtlerinde uygun bir yer arar ve Uşakizadelerin yazlık köşküne ulaşır. Bahçıvan, Salih Bey’i Latife Hanım ile tanıştırır. Latife Hanım, Uşakizade Muammer Beyin kızıyım, bu köşk bizim, Kurtarıcıyı bir yıldır bekliyorum, kendi elimle ağırlayacağım, der.
Sonraki gün, yani 14 Eylül günü sabahı, başkomutanın makam arabası Uşakizade köşkü önündedir. Niyazi Ahmet Banoğlu, o anı şöyle anlatmıştır:
“Köşk çok uygundur. Başkomutan’ın, herkesin bir sefer görebilmek için canını fedaya hazır olduğu bu tanımı kimse yapamaz. Yüz binlerin coşku içinde kendilerini kaybettikleri günlerde, Başkomutan Göztepe’ye, Uşakizade Köşkü’ne takımıyla birlikte geliyor. Köşkte yalnız küçük Latife ve büyükannesi bulunuyor. Muammer Beyefendi, Latife’nin kardeşleri bu sırada Avrupa’dadırlar. Latife bu gelişe inanamıyor ve Mustafa Kemal’in ayaklarına kapanıyor.
Paşa, Paşam… Muzaffer Başkomutan onu kaldırıyor, yanaklarını okşuyor, ruhları titreten, ürperten bakışlarıyla onu süzüyor ve göz göze geliyorlar. Latife’nin bakışlarında sonsuz bir memnunluk gözle görülür üzere canlı… Ve muzaffer kumandan, yarattığı o memnunluğu Latife’nin gözlerinde görmektedir, bunu gördüğü için de tahminen kendisi de hayatının mesut anlarından birini yaşamaktadır.”
14 Eylül 1922 günü, Gazi’nin Uşakizade Köşkü’ne gelmesi ile başlayan bu misafirlik, onun ve Latife Hanım’ın hayatlarında büyük değişikliklere neden olmuştur. Salih Beyefendi, Gazi’nin Göztepe’deki köşke gelişini şöyle anlatmıştır:
“Beyaz Ev’in önünde Mustafa Kemal otomobilden indi. Kapıyı yaver Rusuhi açtı. İsmet ve Fevzi Paşa’lar ve onların yaverleri sıralandılar.
Beyaz Ev’in bahçesi mor salkımlar, güller ve menekşelerle donatılmış. Merdiven sahanlığında Latife Hanım bekliyor. Paşa heyecan dolu, sonlu:
‘Eviniz çok hoş Latife Hanım!’ Diyor. Karşılık şu:
‘Hiçbir konut size layık bir konut olamaz, Paşa Hazretleri, ama… Sanırım şimdilik en emniyetli mesken burası galiba.’
Paşa’nın elini öpmek üzere uzandı. Ama… Önemli ve heyecanlı bir ses:
‘Ben hanımlara el öptürmem hanımefendi, bunu unutmayın’ diye önemli bir halla bildirdi.”
“Göztepe’deki konutta yalnız Latife Hanım ve anneannesi oturuyordu. Muammer Beyefendi, eşi ve Latife Hanım’ın kardeşleri bu sırada Avrupa’da bulunmaktaydılar. Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya, ben ve şimdiki Giresun Milletvekili Muzaffer Beyefendi yaver olarak eşlik ediyordu.”
İşte bu gelişle, Uşakizade Köşkü’nde Gazi’nin misafirliği başlar, Kurtarıcının köşke ikinci gelişinde ve Latife Hanım ile evliliğiyle taçlanacak bu misafirliği sonraki makalelerimde anlatacağım. Yedi aydır süren bu yazı dizim, 15 yıl müdürlüğünü yaptığım Uşakizade Köşkü’nden devam edecek.
Cumhuriyet
