Türkiye’de sayısı 120 bini bulan restoran ve kafeler ile buralarda istihdam edilen 2 milyona yakın çalışan salgından en fazla etkilenen kesitlerin başında geliyor. Pandemi devrinin başlangıcından bu yana işletmelerin yüzde 20’sinin ifl as ettiğini lisana getiren Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Lideri Kaya Demirer, geçen sene başlayan kısmi periyodik kapatmaların bu senede devam ettiğine dikkat çekerek, bunun dalda ifl as ve kapanmaları artıracağını söyledi.
Ramazan ayı ve bayram sürecinde kapalı kalınmasının hali hazırda yüzde 20’ye ulaşan iflas ve kapanmaların, yüzde 25 bandının üzerine çıkacağı iddiasında bulunan Demirer, Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ) iptali ile çalışanların zarurî fiyatsız müsaadeye çıkmış olmasının da kıymetli problemler ortasında olduğunu söyledi.
“KALİFİYE ELEMANLAR BÖLÜMÜ TERK EDİYOR”
Dünya gazetesinden Yener Karadeniz’in haberine nazaran, geçen haftalarda açıklanan bin 500 TL’lik takviyenin yetişmiş eleman açısından büyük bir eza yaratacağını anlatan Demirer, “Günlük 50 TL’lik geçim dayanağının yetersizliği nedeniyle, bu arkadaşlar ileriye iyimser bakamayıp kesimi terk ediyorlar. Bilhassa 3 bin 600 gün sayısını dolduranlar iş yerleri ile bağlantılarını koparıyor. Bu durum da şu anda büyük nakit düşüncesi çeken işletmeleri çok güç durumda bırakıyor” diye konuştu.
Pekala dalın bu noktada talepleri neler, bu sıkıntıların önüne nasıl geçilebilir? Kaya Demirer, öncelikli olarak Mart sonu sona eren KÇÖ’nün devam etmesinin çalışanlar açısından değerli olduğunu söyledi. Demirer, öbür beklentilerini ise şöyle sıraladı: “Tükenmiş olan öz sermaye dikkate alındığında başta yine yapılandırmaya giren ve taksitlerini ödeyemeyen işletmelere taksit öteleme imkanı, düşük faizli işletme sermayesi niteliğinde uzun vadeli KGF kredisi, açılış sonrası istihdamı müdafaa kaidesi ile 2020 yılında ciro kayıpları meblağında SGK-Prim takviyesi ile indirilmiş KDV’lerin yıl sonuna kadar devam ettirilmesini bekliyoruz.”
“EN AĞIR FATURA ESNAFA ÇIKTI”
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Lideri Bendevi Palandöken de pandemi sürecinin en ağır faturasının esnafa çıktığını, esnafın ekonomik gücünün artık kalmadığını belirtti. Evvelki gün açıklanan paket servis kararının ise bölümde birden fazla restoran için uygun olmadığını anlatan Palandöken, “İftar, çorba ile başlar her yerde. Sulu yemek paket servise çok uygun değil. Bu nedenle birçok restoran ramazan ayı boyunca kapalı kalacak. Bu karar fast food’culardan öteki kimsenin işine yaramaz. Evet kapanmaları bekliyorduk lakin bir ek dayanak de olur diyorduk. Esnafın vergisi, dükkan kirası, iş yerindeki elektrik, doğalgaz, yanında çalışanların maaşları ne olacak? Yeni bir sorun ile karşı karşıyayız. Ramazan ayı esnaf için çok değerli bir periyot. Bir yıllık beklentinin karşılığı ramazan, insanların en çok alışveriş yaptığı bir devirdir. Bayram sonrası esnafın işi zor” biçiminde konuştu.
“300 BİN ÇALIŞAN DAHA İŞSİZ KALABİLİR”
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Lideri Ramazan Bingöl de ramazan ayının kaybedildiğini artık dalın bayram sonrasına yönelik umutlu olduğunu söyledi. Bingöl, “Bayramdan sonra büsbütün açılmayı bekliyoruz. Açılmazsa inanılmaz zahmete girecek bölüm. Bu süreçte de bizim kesime özel bir teşvik lazım. Çalışanların bin 500 TL ile geçinmesi çok güç. Çalışanların yarısı bekliyor şu an. Yasaktan sonra takviye gelmezse en az 300 bin kişi işiz kalabilir” dedi.
YİYECEK VE İÇECEK BÖLÜMÜNE PRİM DAYANAĞI
Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, nisan ve mayıs aylarında yiyecek ve içecek kesimlerinde çalışanlara prim takviyesi sağlayacaklarını bildirdi. Selçuk, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın duyurduğu “Yiyecek ve içecek kesimine yönelik dayanak ödemesi”ne ait yazılı açıklama yaptı. Ramazanın içinde bulunduğu nisan ve mayısta yiyecek, içecek kesimlerinde çalışanlara yönelik prim dayanağı sağlayacaklarını belirten Selçuk, mart ayında çalışması olanlardan, nisan ve mayıs aylarında olağanlaşma takviyesinden yararlanamayan ve çalışmaya devam edilen çalışanlar için patronların SGK’ye ödeyecekleri taban fiyat üzerinden hesaplanan primin Bakanlık tarafından karşılanacağını söz etti. Prim takviyesinin yanı sıra tekrar birebir bölümde faaliyet gösteren iş yerlerinde fiyatsız müsaadeye ayrılan sigortalılara da dayanak verileceğini aktaran Selçuk, patronların bu takviyeden yararlanabilmesi için çalışanlarını e-SGK sistemi üzerinden sigortalılıklarını tanımlaması gerektiğine işaret etti. Bakan Selçuk, ödemelerin, çalışanlara İŞKUR aracılığıyla gerçekleştirileceğini kaydetti.
Cumhuriyet
