Gözler bugün Birleşmiş Milletler (BM) arabuluculuğunda Kıbrıs’taki taraflar ve garantör ülkelerin iştirakiyle Cenevre’de başlayacak görüşmelerde. Üç gün sürecek Kıbrıs Konferansı bir müddettir Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ve Ankara tarafından lisana getirilen “federasyon değil, iki devletli çözüm” vurgusunun bu kere çok taraflı görüşme masasına getirilmesi açısından kıymetli. Toplantı, tarafların yakın gelecekte Kıbrıs problemine kalıcı tahlil bulunabilmesi emeliyle müzakere edebilecekleri “ortak bir zeminin” olup olmadığı istikametinden bir nabız yoklaması olarak da bedellendiriliyor.
Cenevre maratonu öncesinde KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulundu. Bir mutabakatın olması için iki tarafın da onay vermesi gerektiğine işaret eden Tatar, Cenevre’de Türk tarafının haklarını yineleyeceklerini belirtti. Egemenliğe dayalı, eşit iki devletli tahlil istikametindeki tavırlarını toplantılarda belirteceklerini kaydetti. “Gideceğiz, görüşeceğiz lakin geri adım atmayız” bildirisi verdi.
‘SON BAHT DENİLMİŞTİ’
Artık federasyon temelinde bir muahededen sonuç alınamayacağını yineleyerek, Kıbrıs Rum tarafının AB’den aldığı hakları istismar ederek, Kıbrıslı Türklerle ne yetkiyi ne de zenginlikleri paylaşma niyetinde olduğunu söyledi. Tatar, federasyon temelli bir mutabakat için Türkiye ile birlikte neredeyse 1977’den beri bir uğraş verildiğini kaydetti. Vakit içinde, 2004’teki Annan Planı da dahil, 8 plana Kıbrıslı Türklerin evet, Rumlardan ise hayır geldiğini söyleyen Tatar, “2017’deki Crans Montana görüşmelerinde de ‘bakın bu son talih, sonuç alınamazsa yeni bir yol izlenecek’ denildi, fakat tüm bu süreçte yol alınamadı” diye konuştu. “Biz Kıbrıs Türk tarafı olarak Türkiye ile ahenk içerisindeyiz. Benim cumhurbaşkanlığını kazanmamla da yeni bir devir, yeni bir sayfa açılmıştır” tabirini kullandı.
Tatar, “Biz Kıbrıs Türklerinin var olan egemenliğinin artık kabul edilmesi gerektiğini söylüyoruz. Türk tarafının haksızlığa uğradığı ortadadır. Biz artık Türkiye’nin de takviyesiyle haklarımızı haykırıyoruz. Cenevre’ye onun için gidiyoruz. Artık bu statükonun değişmesi gerektiğini, büyük bir haksızlık yapılmakta olduğunu söylüyoruz. Aslında haklarımıza bir gasptır bu” dedi.
Ankara ile alakalara de işaret eden Tatar, garantör ülke olarak Türkiye’nin de taraf olduğuna değindi. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin AB’ye alınmasıyla Türkiye’ye de büyük bir haksızlık yapıldığını söyledi. Yunanistan’ın da AB üyesi olmasına atıf yaptı. Türkiye’nin ise birlik üyesi olmamasının dengesizlik yarattığını kaydetti. Tatar, Kıbrıs Rum tarafının AB’den aldığı hakları istismar ederek, Kıbrıslı Türklerle ne yetkiyi ne de zenginlikleri paylaşma niyetinde olmadığını söyledi.
‘TÜRKİYE’Yİ DIŞLAMIŞ OLURLAR’
KKTC Cumhurbaşkanı şu görüşlerini lisana getirdi: “Dolayısıyla biz var olan egemenliğimizi kazanabilirsek Türkiye’yle de her türlü bağlantıya girebiliriz, savunma, garanti üzere. Kıbrıs’taki Türk varlığının güvenliğini o halde korumuş olacağız. Aksi takdirde bu federasyon dedikleri tek egemenlik, iki eyalet devletçik sistemiyle vakit içinde AB’nin orada hâkimiyeti genişleyecek. Böylece hem Kıbrıs’tan Türkiye’yi çıkarmış olacaklar hem de Kıbrıs Türkleri zafiyete düşecek. O yüzden sorun değerlidir. Doğu Akdeniz’deki gelişmeler bakımından da mühimdir.”
GÖZLER LONDRA’DA
Tatar, evvelki gün bir İngiliz gazetesinde çıkan Kıbrıs’ta Türkiye, Yunanistan’la birlikte garantör ülke olan İngiltere’de hükümet içinde KKTC’nin tanınmasına yönelik görüşlerin olduğu tarafındaki tezlere, İngiltere ile temasa ait sorumuz üzerine de şu değerlendirmeyi yaptı: “Elbette konuşuluyor. Tarihî olarak da İngiltere, Kıbrıs sıkıntısını en iyi bilen ülkelerdendir. Annan Planı devrinde İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw, Türk tarafının bütün iyi niyetine karşın karşılığını veremediler. Kıbrıslı Türklere yapılan haksızlık demiştir. Kıbrıs’ın çıkarlarının korunması için iki devlet koşuldur, tahlil bu türlü olabilir vurgusu yapmıştır, Rumların AB’ye alınması yanılgıydı demiştir. Yalnız değildi de, öbür İngilizler de emsal görüşler lisana getirmişlerdi. Artık Johnson hükümeti içinde de Kıbrıs Türkünün egemenliğini tanıyan, o zihniyette olanlar vardır. Biz bunu biliyoruz. Lakin resmi telaffuzda İngiltere birebir noktadır. Lakin kaynayan kazandan bir şeylerin değişmekte olduğunu görüyoruz. Rumlar da olağan kendi teşebbüslerini yapacaklar fakat bizim gerimizde da Türkiye Cumhuriyeti var. Hem anavatandır hem garantördür hem de Kıbrıs’a 40 mil uzaktadır. Yunanistan 600 mil, Avrupa daha da uzaktadır. Bu coğrafyayı, pozisyonu düşündüğünüzde Türkiye’nin burnunun tabanında olan bir adada olması gerekmektedir”.
İngiltere’nin AB’den ayrılmış olmasına işaret eden Tatar, Türkiye ile münasebetlerinin de iyi olduğuna değindi, ayrıyeten İngiltere’de yaşayan çok sayıda Kıbrıs asıllı Türkün, Türkiye’den gidenlerin son yıllarda KKTC’nin tavrını anlatma konusunda etkinliklerini artırdıklarına atıf yaptı. “Tüm bunlar son yıllarda İngiltere’de bize karşı sempati oluşmuştur” dedi.
CENEVRE ÖNCESİ ANKARA
KKTC ve Güney Kıbrıs Rum İdaresi ile garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin de iştirakiyle düzenlenecek 5+BM formatındaki Kıbrıs bahisli gayri resmi toplantı bugün İsviçre’nin Cenevre kentinde başlıyor. Görüşmeler öncesinde KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar dün Ankara’da temaslarda bulundu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile bir ortaya geldi. Cenevre görüşmelerine KKTC heyetiyle birlikte, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da katılacak. Türkiye, geçen yıl birinci kere “Kıbrıs’ta tek tahlil iki devletli çözümdür” açıklamasıyla artık federasyon temelinde tahlilin sonuç vermeyeceğini lisana getirmişti. Lakin BM arabuluculuğunda yapılan görüşmeler iki bölümlü federasyon temelinde yapıldığı için Cenevre’deki görüşmelerden bir sonuç çıkması beklenmiyor. Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Kesiti federasyon temelindeki görüşmelerin sürmesi gerektiği görüşünü savunuyor.
Cumhuriyet
