Elizabeth Ann ismi verilen birinci kara ayaklı gelincik klonu, 10 Aralık’ta dünyaya gelmişti. Şu anda kendi başının devasına bakabildiği belirtilen Elizabeth Ann, 30 yıldan uzun mühlet evvel ölen bir hayvanın korunmuş genlerinden doğmuştu.
Büyük yankı uyandıran bu muvaffakiyetin akabinde gözler Harvardlı bilim beşerlerine çevrildi. Çünkü Harvard Üniversitesi’nde Prof. George Church’ün liderliğindeki bir küme araştırmacı, kuşağı yaklaşık 4 bin yıl evvel tülkenen yünlü mamutları genetik mühendisliğinden yararlanarak geri getirmeye çalışıyor.
“Amacımız, melez bir fil-mamut embriyosu üretmek. Mamut özellikleri taşıyan bir dizi fil üzere düşünün. Şimdi o noktada değiliz fakat birkaç yıl içinde ulaşabiliriz.”
Dünyaya gelecek yeni melez çeşitlerin, mamutların karakteristik özellikleri sayesinde kuzey bölgelerinde yaşayabileceği, buradaki kar katmanlarını ezerek sıkıştırabileceği yahut kazıyarak soğuk havanın toprağa nüfuz etmesini sağlayabileceği belirtiliyor. Bu sayede kuzeydeki donmuş toprakların erimesinin de önüne geçilebileceği düşünülüyor.
Elhasıl bu uzmanlar, yünlü mamutları geri getirmenin tabiata katkıda bulunacağında hemfikir. Lakin bu hayvanları planlandığı formda geri getirmenin mümkün olup olmadığı hala tartışma konusu. Örneğin, Sheffield Üniversitesi’nden Profesör William Holt, mevzuyla ilgili kuşkularını şöyle lisana getiriyor:
Bir çeşidi diriltmeniyi ve onun memnun bir formda yaşamasını, hatta çevreyi milyonlarca yıl öncesine benzetmesini beklemeye dair kuşkularım var. Klonlama, bilhassa de mamut üzere bir hayvanı klonlama, dünyaya gelen hayvanın birçok ziyanlı gen taşımasına neden olabilir. Bu da tıpkı akraba evliliğindeki üzere sıhhatsiz bireylerin doğmasına yol açabilir.
Bunun yanı sıra Prof. Holt, projeyle ilgili öteki soruların da yanıtsız kaldığını ekliyor. “Klonlanmış o hayvanı ne yapacaksın? Onu nerede tutacaksın?” diye soran bilim insanı kelamlarını şöyle sürdürüyor:
O bir mamut olduğunu nasıl bilebilir? Diğer memelilerden oluşan bir aileyle nasıl etkileşim kuracak? Çünkü bunu yapması gerekiyor.
EN ESKİ MAMUT DNA’SININ YARDIMI OLACAK MI?
Kısa müddet evvel ODTÜ’lü araştırmacıların da ortalarında yer aldığı bir küme bilim insanı, Sibirya’da bir mamut dişinden çıkarılan DNA’nın dünyadaki en eski DNA örneği olduğunu belirlemişti.
Bu keşif, akla Jurassic Park’ın DNA’lar sayesinde tekrar hayata döndürülen dinozorlarını getirmişti. Lakin uzmanlar, mamut dişinden elde edilen DNA’nın bu hayvanları geri getirmede tesirli olacağını düşünmüyor.
Mamut DNA’sının elde edildiği araştırmanın başyazarı, İsveçli genetikçi Dr. Tom van der Valk, The Salon’a yaptığı açıklamada şu sözleri kullanıyor:
“Bu son keşif, yünlü mamutun geri getirilmesine önemli bir katkıda bulunmayacak. Çnkü bu araştırmadan evvel de kıymetli ölçüde mamut genomumuz vardı. Yani bir mamut genomunun nasıl olduğuna dair fikrimiz var.”
Çalışmanın ortak müellifi, Stockholm Üniversitesi’nden İsveçli zooloji profesörü Dr. Love Dalén ise CRISPR-Cas9 isimli teknolojiyi kullanan genetikçilerin bu keşiften yararlanabileceğini aktarıyor. Kelam konusu teknoloji, genetikçilerin ve tıp araştırmacılarının, genomun çeşitli kısımlarına ekleme, çıkarma yapmasına ya da DNA dizilimininde değişiklikler meydana getirmesine imkan tanıyan özgün bir araç.
Şayet birileri, rastgele biri bir fil genomunu düzenlemek için Crispr-Cas9 metoduna başvurmak ve sırf yünlü mamuta has, eşsiz genleri kullanmak isterse bulgularımız faydalı olabilir. Zira yünlü mamutun direkt ceddine ilişkin genomun büyük bir kısmını diziledik. Bu da artık bu eşsiz genleri tanımlayabileceğimiz manasına geliyor.
Öte yandan bilim insanları mamutları geri getirme planlarına çeşitli formüllerle devam ediyor. Örneğin Rus ve Japon bilim insanlarından oluşan bir takım, 28 bin yıllık bir mamut yavrusunun sol art bacak kemiğinden canlı hücre çıkarmayı başarmıştı.
Bu hücrenin çekirdeği bir fareye aktarılmış ve gerecin biyolojik aktivitelerde bulunduğu görülmüştü. Projenin üyeleri hala daha yok olmuş bir canlının geri getirilmesi için vakit olduğunu düşünse de bunun yakın gelecekte mümkün hale geleceğine inanıyor.
Kaynak: Independent Türkçe
Cumhuriyet
