Zira ABD çok sağı, dolaylı dayanağını daima gördüğü “kurumsal sağ” ile birinci sefer (Trump aracılığıyla) bu kadar açık işbirliği içinde gerçekleştirdi baskını. Alışılmış, sonuçlarını Trump’ın da kestiremediği, sağcı Başkan’ın “kendi kurduğu tuzağa” düştüğü bir gelişme olduğu da reddedilemez bunun.

NEDEN BU KADAR KOLAY OLDU?

Baskını bu kadar kolaylaştıran ögeler ortasında şuurlu bir görmezden gelme de vardı. Buna kuşku yok. Capitol’ü koruyan polis gücünün 460 milyon dolarlık bir bütçesi, 2 bin 300 de işçisi var. Bu güvenlik güçleri ordusu, isyancıların binaya girmesini engelleyemedi. Tahminen de niyetleri yoktu, zira evvelden uyarılmalarına karşın harekete geçmemelerinin öbür bir açıklaması bulunmuyor.

Washington Belediye Lideri Muriel Bowser’ın, Capitol’e Ulusal Muhafız desteği gönderme talebinin de başlangıçta Savunma Bakanlığı tarafından reddedilmesi sıradan bir bürokratik karşıtlık değil.

Bakanlıktaki ilgili kısım bir müddet evvel tasfiye edilmiş, yerine sadık Trumpçılar atanmıştı. Baskın sonrası bastırma faaliyeti için Ulusal Muhafızlar’ın çok geç harekete geçmesi herhalde tesadüf sayılamaz.

Capitol Baskını “cesur” bir teşebbüstü kuşkusuz fakat çok sağ bu türlü bir baskın için muhtaçlık duyduğu cüreti çok da uzun olmayan bir geçmişteki hareketlerinden aldı elbette. Çok sağcı bir beyaz ayrılıkçının 1995’te gerçekleştirdiği Oklahama bombalamaları ya da 2016’da Malheur Ulusal Yaban Hayatı Sığınağı’nın silahlı sağcı gruplarca işgali Amerikan çok sağının radikalleşmesinde dönüm noktalarıydı.

TRUMP TESİRİ…

Trump, ülkenin çok sağının nasıl motive edici bir figürü oldu sanki? Aşikâr bir niyet sistematiğine dayalı felsefi bir görüşü olmayan, son derece sığ biri olarak nasıl bu kadar tesirli olabildi? “Başkan zira, olağan tesirli olur” denebilir fakat bu, gerçeğin küçük bir kesimini oluşturuyor. Trump, siyasete atılmadan evvel, yok “çırak” programında, yok Simpons çizgi sinemasında, magazin medyasında, kimi Holywood sinemalarında yıllarca kendini gösteren, tanınmışlığın tabir yerindeyse tabanını çıkarmış bir figür.

Bu bizim için kıymetsiz görünebilir lakin Trump’ın bu pek de zekâ gerektirmeyen ünlü olma hali, toplumun tüm kesitlerine, başka Cumhuriyetçi figürlerden daha fazla nüfuz etmesine yaradı. Cumhuriyetçi Parti içerisinde ırkçı görüşlerini örtülü bir felsefi temele dayandıran hiçbir önder Trump kadar çok sağ içinde “”tanınamadı”.

Bu tanınmışlığının ne kadar “motive edici” olduğu Capitol Baskını’yla herhalde görülmüş oldu. Şaman kıyafetleri içinde görüp dalgamızı geçtiğimiz o zatın mensubu olduğu Qanon kümesinin Trump’ı “işleri mucizevi” bir biçimde düzeltecek bir figür olarak kabul etmesinin münasebetleri de bize gülünç gelebilir ancak ırkçı/sağcı kanılarını toplumun yozlaşması aksiliği üzerine kuran, pedofiliye karşı olmak üzere, kamusal bir faydası, yerli yersiz öne çıkaran bu küme ülkedeki “ahlaki inşa”yı “beyaz, anglosakson, protestan” olan, bu kimliğini açıkça, diğerlerini ötelemek için daima vurgulamaktan çekinmeyen Trump’la yapabileceğine inanıyor.

Trump, bu kümelerle dolaylı bağı olan ABD “kurumsal sağı”nın kendisini hiç saklama muhtaçlığı duymayan “beyaz üstünlüğünü savunan” yegâne figürü. Yani birinci sefer, Cumhuriyetçilerin temsil ettiği kurumsal sağ, sokaktaki çok sağla Trump sayesinde, dolaysız olarak buluştu.

Bu asla yabana atılacak bir durum değil. ABD’nin Cumhuriyetçi Parti başta olmak üzere irili ufaklı sağcı partileri güç kazanmak için çok sağın sokak şiddetini bir fırsat olarak kullandı. Yani dolaylı takviye verdikten sonra onların yarattığı kargaşayı sözümona dizginleyen, “düzen sağlayıcı” kurumlar olarak rol üstlendi. Vakit zaman çok sağı kınar üzere yapmaları “siyaseten” alınmış bir tavırdır.

Cumhuriyet