Ender görülen Multipl Skleroz’un (MS) tedavi edilemediği periyotlarda, hastaların 15-20 yıl içerisinde, yüzde 50 oranında tekerlekli sandalye ya da bastona muhtaçlık duyması beklenirken yeni çıkan tedaviler sayesinde bu oranın yüzde 5-7’ye düştüğü bildirildi.
Merkezi bir hudut sistemi hastalığı olan MS, bilhassa 20-40 yaş aralığında, erkeklere oranla bayanlarda 2 kat daha fazla tespit edildi. Dünyada görülme oranı enlemlere nazaran değişkenlik gösterebilen MS’in ekvator ve etrafında görülme sıklığı 100 binde 10’lara kadar düşüyor. Kuzey ülkeleri ile sosyoekonomik ve kültürel seviyesi yüksek ülkelere gidildikçe bunun 100 binde 1000’e kadar çıktığı belirlendi.
Türkiye’de yapılan çalışmalarda ise MS’in görülme sıklığının 100 binde 50 ile 100 binde 100 olduğu saptanırken, şu anda yurtta yaklaşık 75 bin MS hastası olduğu iddia ediliyor.
Türkiye MS Derneği İdare Şurası Lideri Melih Tütüncü, “30 Mayıs Dünya MS Günü” kapsamında soruları yanıtladı.
Birebir vakitte İstanbul Üniversitesi-Cerrahpa?a (İÜC) Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Kolu Dr. Öğretim Üyesi olan Tütüncü, MS’in bağışıklık sisteminin yanlış çalışması sonucu gelişen otoimmün bir rahatsızlık olduğunu, insanı virüs ve mikroplara karşı koruyan bağışıklık sisteminin, nedeni bilinmeden, kendi kendine bedenin beyin, omurilik ve göz sonlarına saldırarak, atak oluşturduğunu, sonrasında bunu tamir etmeye çalıştığını söyledi.
Tütüncü, ataklar sırasında tutulum göz sinirindeyse görme, omurilik ya da beyindeyse bedenin bir tarafında uyuşma, karıncalanma, hissizlik, güçsüzlük ve dengesizlik üzere durumların ortaya çıkabileceğini, bu semptomlara “MS atağı” denebilmesi için atakların en az 24 saat sürmesi gerektiğini kaydetti.
Sebebi şimdi bilinmeyen MS’in genetik yatkınlık tabanında, beslenme şekli, D vitamini eksikliği ve birtakım enfeksiyonlar üzere çevresel faktörlerin tetiklemesiyle gerçekleştiğini aktaran Tütüncü, bu hastalık kuşkusuyla gelen kişinin öyküsünün dinlendiğini bildirdi.
Tütüncü, muayene sonrasında ilaçlı MR çekildiğini, bel sıvısı alımı ya da elektrofizyolojik tetkikler ile kan analizleri yapıldığını, bu kademeler sonucunda tanıya ulaşıldığını söz etti.
Hastalığın tiplerine nazaran değişkenlik gösteren tedavi sürecine ait bilgiler veren Tütüncü, “Yurt dışındaki ilaçların birçoğu Türkiye’de mevcut. Yeni çıkan ilaçlar, Hükümetin ve Sıhhat Bakanlığının dayanağıyla özel müsaadeyle de gelebiliyor. Birden fazla ilacı en kısa vakitte, bir ya da birkaç sene içerisinde Türkiye’de temin ediyoruz. Şayet hastanın sıhhat sigortası varsa bütün MS ilaçları geri ödeme kapsamında. Bu yüzden, ilaç konusunda zorluk yaşamıyoruz. Ancak ilerleyici tip MS’te atakları durdurma oranı çok daha düşük ve elimizdeki ilaç sayısı da az.” diye konuştu.
“MS HASTAMIZA ‘MUTLAKA AŞINIZI OLUN’ DİYORUZ”
Türkiye MS Derneği İdare Konseyi Lideri Tütüncü, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) sürecinde hastalar için birtakım çalışmalar yaptıklarını belirtti.
Tütüncü, Türkiye’de salgın başladıktan sonra üyesi olduğu Türk Nöroloji Derneği MS Çalışma Kümesi’nin Kovid-19 geçiren 300 MS’li hastaya yönelik anket çalışması gerçekleştirdiğini, bu hastalıkların ve tedavisinde kullanılan ilaçların tek başına Kovid-19 için risk teşkil etmediğinin ortaya konduğunu anlattı.
Türkiye’de Kovid-19 geçiren MS hastalarının bilgisini toplamaya devam ettiklerine dikkati çeken Tütüncü, “Tahminimce şu ana kadar 1500-2 bin ortasında MS olup Kovid-19 geçirenlerin bilgisini toparladık. Tekrar bir tahlil ve kıymetlendirme yapacağız. (Kovid-19’dan vefat eden MS hastası) 300 kişilik çalışmamızda 4’tü. Şu an 13 ya da 15 kişi ortasında olması lazım.” değerlendirmesini yaptı.
Dr. Öğretim Üyesi Tütüncü, riskli kümede yer alan MS hastalarının martta aşılanmaya başladıklarını kaydederek, şöyle devam etti:
“MS hastamıza ‘Mutlaka aşınızı olun’ diyoruz. (Tedavide) Kullanılan birden fazla ilaç için aşının sakıncası yok. Birkaç özel ilacımız var, serum uygulanan ya da kuvvetli tedaviler. Bunlar açısından dernek olarak, ‘Bu ilaçları kullanıyorsanız doktorunuzla irtibata geçin. Doktorunuz size olabileceğiniz vakti belirtir.’ diyoruz. Birden fazla MS hastamız, Sinovac ve BionTech aşısı oldu. ‘İkisi de bizim için uygundur’ diye söyledik.”
ATAKLI MS, İLAÇLARLA YÜZDE 80-85 ORANINDA DENETİM ALTINA ALINABİLİYOR
Melih Tütüncü, yaklaşık 20 yıl evvel asistan olduğu periyotta, MS ile ilgili ellerinde 2 ilacın bulunduğunu, hastalığı durdurma oranların ise yüzde 30-40’larda olduğunu söyledi.
10 yıl evvel yeni hap tedavilerinin çıkmaya başladığını, hastalığı koruyuculuk oranlarının yüzde 50’lilere çıktığını lisana getiren Tütüncü, şunları kaydetti:
“Son 5-6 senede çok daha kuvvetli ilaçlarımız devreye girdi ve yüzde 80-85 oranında, ataklı MS’i denetim edebiliyoruz. İlerleyici tip MS üzerinde çalışmalar var fakat yavaş ilerliyor. Bunun nedeni, MS’in sebebini değil sonucunu biliyor olmamız. Sebebini bilmeden sonucuyla uğraştığımız bir hastalık üzerinde tedavi yapmaya çalışıyoruz. Lakin çok da gelişme var. Farklı tedavi teknikleri geliştirmeye başladık. Evvelce, hiçbir tedavi yokken, MS hastalarına söylenen, ‘MS tanısı konduysa 15-20 yıl sonra yüzde 50 oranında ya tekerlekli sandalyeye ya da bastona gereksiniminiz olur.’ halindeydi. En son çıkan tedavilerle birlikte günümüzde bu oran yüzde 5-7’lere düşmüş durumda. 20 yılda buraya geldiğimizi düşünürsek bundan sonrası bence çok daha parlak duruyor. 10 seneye kadar MS’in her şeyini çözeriz üzere hissediyorum.”
Cumhuriyet
