Halkevleri yöneticilerinden ve İstanbul Bölge Temsilcisi Zeynep Çelik, “Türkiye, DTÖ’nün 2001’de yayınladığı ve ‘epidemilerde ve ulusal felaketlerde fikri mülkiyet hakları kontratının esnetilebilmesini’ öngören Doha Deklarasyonu’na dayanarak jenerik aşı üretimine derhal başlamalıdır” dedi.
Halkevleri, koronavirüs aşısı üreticilerinden birisi olan Pfizer şirketinin İstanbul ofisi önünde basın açıklaması yaptı. Halkevleri yöneticisi Zeynep Çelik’in okuduğu açıklama şöyle:
“Ne yazık ki neoliberalizmin dayattığı fikri mülkiyet hakları mutabakatları ile COVID-19 aşılarını bir memleketler arası ticaret malı haline getirmiştir. Emperyalist kapitalist devletlerinin dayanağını gerisine alan dev ilaç şirketleri, aşıda patent uygulamasını kaldırmayarak, neoliberal iktidarlar, COVID-19 aşısının üretimini ve tedariğini kamulaştırmayarak, insanlığın COVID-19 salgınını yenmesinin önündeki en büyük mahzurlar haline geldiler. Tekelci sermaye ve kapitalist hükümetler, ellerindeki güçle milyarlarca insanın sıhhat ve özgür toplumsallaşma haklarını gasp ediyor.
“ ÜLKEYİ İTHAL AŞIYA MAHKUM ETTİ”
Ülkemizde, iktidarın izlediği tutarsız, plansız ve ayrımcı aşı siyaseti, aşının, COVID-19 ile aktif bir gayretin aracı olmasını önlüyor. 2011’de Hıfzıssıhha Enstitüsü’nü kapatan AKP iktidarı, COVID-19 aşısının yerli, kâfi ve kısa vakitte üretimini olanaksız hale getirmiştir. İktidar, salgın başlar başlamaz yapılan, Hıfzıssıhha Enstitüsü’nün tekrar açılması davetlerine kulak tıkayarak, ülkeyi ‘ithal aşıya’ mahkum etmiştir. Aşı ithalatı kararları Saray’ın karanlık odalarında planlanmış, halkın ve bilim insanlarının kontrolüne kapalı bir süreç işletilmiştir. Hazinenin tabanına darı eken ve bugün bütün Türkiye halkına ‘128 milyar dolar nerede’ sorusun sorduran iktisat siyasetleriyle birlikte ortaya çıkan uygulama ve sonuç tam bir rezalettir. Gelen sonlu sayıdaki birinci aşılarla yüksek risk kümelerinden evvel ayrıcalıklı ‘devlet adamlarının’, sonra yandaşlarının aşılanması; gerisinden ithalat zincirinin bozulmasıyla ikinci dozlarda yaşanan aksaklıklar; bunun akabinde da Çin’den yapılan aşı ithalatının sürdürülebilirliğine ait meseleler nedeniyle başta Pfizer-Biontech aşısı olmak üzere öteki aşı ithal kanallarına başvurulmasıdır. Bu siyasetlerle, enfeksiyon zincirinin ülke bazında kırılabilmesi için birinci adım olan, tıpkı anda nüfusun yüzde 70’inin aşılanması mümkün değildir.
“JENERİK AŞI ÜRETİMİNE DERHAL BAŞLAMALIDIR”
COVID-19 salgınını aşıyla önleyebilmenin en uygun yolu aşı patentleri pürüzünün ‘jenerik üretim’ yoluyla aşılmasıdır. Türkiye, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) 2001’de yayınladığı ve ‘epidemilerde ve ulusal felaketlerde fikri mülkiyet hakları mukavelesinin esnetilebilmesini’ öngören Doha Deklarasyonu’na dayanarak jenerik aşı üretimine derhal başlamalıdır. Bunun için Hıfzıssıhha Enstitüsü derhal yine açılmalıdır. Her biri aşı laboratuvar çalışmalarını devletlerinden aldığı muazzam kamu kaynaklarıyla gerçekleştiren ilaç monopollerinin COVID-19 aşılarındaki patent hakları iptal edilmelidir. COVID-19 aşısının insanlığın ortak malı olarak üretilmesi ve fiyatsız olarak bütün insanlara ulaştırılmasının önündeki en büyük manilerden olan aşı üreticisi ilaç şirketlerine karşı yaygın boykotlar ve protestolar yürütülmelidir. Hekimler ve hastalar bu şirketlerin ürettikleri ilaçların yerine muadillerini kullanmalıdır. Başta Türkiye olmak üzere, aşı muhtaçlığını karşılamak için kısıtlı bütçelerinde ağır yükler oluşturmaya zorlanan devletler, kamusal sıhhat ve toplumsal güvenlik kurumlarının bu boykotlara iştirakini sağlamalı, ulusal sıhhat ortamında yapacağı düzenlemelerle bu şirketleri fiyatsız aşı sunmaya zorlamalıdır.”
Cumhuriyet
