Türk edebiyatında İkinci Yeni akımının öncülerinden, şair, gazeteci, oyuncu ve tercüman İdeal Tamer, 20 Şubat 1937’de doğdu. 1950‘li yılların ikinci yarısından itibaren mecmualarda görünmeye başlayan, kısa müddette İkinci Yeni dalgasının en genç ve dikkat çeken ismi olan İdeal Tamer, yaşasaydı bugün 84 yaşında olacaktı. Tamer, bugün edebiyatseverler tarafından anılıyor. Pekala Dava Tamer kimdir?
DAVA TAMER KİMDİR?
İdeal Tamer, 1937’de Gaziantep’te dünyaya geldi; çocukluğu ve ilköğrenim yılları bu kentte geçti. Ortaöğrenimine İstanbul’da devam etti. Robert Kolej’den 1958 yılında mezun oldu. Lise yıllarında şiirleri edebiyat mecmualarında yayımlanmaya başladı. Birinci şiiri 1954 yılında Avni Dökmeci’nin idaresindeki Kaynak mecmuasında yayınlandı: “Dünyanın Bir Köşesinden Lucia”.
Tahsiline bir mühlet Gazetecilik Enstitüsü’nde devam etti. 1964-1968 yıllarında oyunculuk yaptı. Milliyet Yayınları’nda danışman-editör olarak çalıştı. Yayıncılık ve çevirmenlik yaptı; Milliyet, Karacan Yayınları’nı yönetti. Milliyet Çocuk ve Sanat Olayı mecmualarını çıkardı.
BİRİNCİ ŞİİR KİTABI: SOĞUK OTLARIN ALTINDA
Şiirleri 1954’ten itibaren Kaynak, Pazar Postası, Yeditepe, Yeni Mecmua, Papirus, Sanat Olayı üzere mecmualarda yayımladı. Birinci şiir kitabı Soğuk Otların Altında 1959’da çıktı. 1950’li yıllarda ortaya çıkan İkinci Yeni şiir akımının önde gelen temsilcilerinden biri oldu. İkinci Yeni’ye, bu akımın ana karakteristikleri oluştuktan sonra dahil olduğu halde, kendine mahsus imge dünyası ve süssüz, sade söyleyişiyle dikkati çekti. Çoğunlukla keskin bir ironiyle örülmüş derin acıların ve beşeri trajedilerin lisana geldiği şiirlerinde 1970’lerden sonra toplumsal duyarlıklar da öne çıktı. Yayımladığı yedi şiir kitabını 1986’da “Yanardağın Üstündeki Kuş” (1986) isimli kitapta bir ortaya getirdi.
1991 yılında dört hikayesini içeren “Alleben Öyküleri” isimli hikaye kitabını, 1997’de ise “Alleben Anıları” isimli hikaye kitabını yayımladı. Bunu, 1998’de yayımlanan “Yaşamak Hatırlamaktır” isimli anı kitabı izledi. Oyunculuk periyodu anılarını içeren “Bir Gün Ben Tiyatrodayken” 2003’te yayımlandı.
Euripides, W. Shakespeare, A. Çehov, B. Brecht, A. Miller, E. lonesco, J. Steinbeck, T. S. Eliot, H. Ibsen üzere müelliflerden otuzun üzerinde oyun çevirdi. Bu oyunlarının pek birçok özel tiyatrolarca sahnelendi. Birçok şiir antolojisi de hazırladı. Edith Hamilton’dan Mitologya çevirisiyle TDK 1965 Çeviri Ödülü’nü kazandı. “İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür”(1966) isimli kitabıyla 1967 Yeditepe Şiir Mükafatına, 1979’da çevirileri nedeniyle Macaristan Halk Cumhuriyeti’nce verilen Endre Ady Ödülü’ne, “Alleben Öyküleri” isimli hikaye kitabıyla 1991 Yunus Nadi Ödülü’ne, 2014 yılında “Bir İsmin Yolculuktu” isimli kitabı ile Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü’ne paha bulundu.
1 Nisan 2018 tarihinde Bodrum, Muğla’daki konutunda rahatsızlanarak hayatını kaybetti.
Memet Fuat 1985 yılında, İdeal Tamer’i bu türlü anlatmıştı:
“İkinci Yeni’nin, çağdaş İngiliz şiirini yakından izleyen, çeviriler yapan, Batı tesirlerine açık bir şairiydi. Bilhassa 1960’ların ikinciyarısında yazdıklarıyla kapalı şiir anlayışının kusursuz örneklerini verdi. Toplumsal problemlere yönelirken de şiirin seviyesini düşürmedi.”
YAPITLARI
Şiir
-Soğuk Otların Altında (1959)
-Gök Onları Yanıltmaz (1960)
-Ezra ile Gary (1962)
-Virgülün Başından Geçenler (1965)
-İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür (1966)
-Sıragöller (1974)
-Seçme Şiirler (1981)
-Antep Neresi (1986)
-Yanardağın Üstündeki Kuş (1986, toplu şiirler)
-Lucia (2020, kitaplarına girmemiş şiirleri)
Hikaye
-Alleben Hikayeleri (1991 Yunus Nadi Hikaye Armağanı)
-Tarihte Yaşanmamış Olaylar (2016)
Anı
-Allaben Anıları (1997)
-Yaşamak Hatırlamaktır (1998)
-Bir Gün Ben Tiyatrodayken (2003)
Antoloji
Çağdaş Latin Amerika Şiiri Antolojisi (1982)
Müzik Kelamları
Ahmet Kaya’nın An Gelir ve Başkaldırıyorum albümlerinde seslendirdiği “Üşür Vefat Bile” ve “Gül Dikeni” müziklerinin kelamları İdeal Tamer’e ilişkin şiirlerden oluşur. Ayrıyeten Zülfü Livaneli´nin seslendirdiği “Memik Oğlan”, “Güneş Topla Benim İçin”; Edip Akbayram’ın seslendirdiği “Ağıt” ve Küme Yorum’un “Düşenlere” isimli yapıtlarının de kelam müellifidir.
Cumhuriyet
