Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Ankara’nın akabinde İstanbul’da da direkt merkeze bağlı destek hazır kuvvet müdürlüğü kurulması “özel polis örgütü” tartışmalarına neden oldu. Merkezden talimat alarak yönetilecek takımların, seçim mitingleri, büyük toplumsal vakalar üzere fevkalâde durumlarda vazife yapacağı öğrenildi.

CHP İnsan Haklarından Sorumlu Genel Lider Yardımcısı ve Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, “Cumhurbaşkanı kararının gerekçesiz, kapsamı muhakkak olmayan, vazife ve yetkilerinin ne olduğu konusunda hiçbir bilgi içermediğine” dikkat çekerken, bu kararla kanunsuz yeni bir kolluk kuvveti kurulduğunu kaydetti.

Türkiye Barolar Birliği (TBB) Lideri Yardımcısı Hüseyin Özbek ise “Tek adam rejimine geçerek kuvvetler ayrılığını geride bırakmış bir Türkiye’de, tek kişinin tercihiyle kullanılan gücün hukuk dışına çıkması kuvvetle muhtemeldir” dedi.

Erdoğan’ın 21 Ağustos’ta imzaladığı kararla, İstanbul’da direkt merkeze bağlı olarak destek hazır kuvvet müdürlüğü kurulması tenkitlere neden oldu. Daha evvel de 2018’de, Ankara’da benzeri bir müdürlük kuruldu. Destek hazır kuvvet müdürlüğünün İzmir, Adana, Diyarbakır, Bursa üzere büyükşehirlerde de kurulmasının planlandığı da öğrenildi.

Alınan bilgiye nazaran, Emniyet’in farklı şubelerinde misyonlu polis takımlarından oluşan destek hazır kuvvet müdürlüğü grupları, seçim mitingleri, büyük toplumsal yürüyüş, miting ve etkinlikler üzere fevkalâde durumlarda misyon alacak. Destek hazır kuvvet müdürlüğü takımları, gerekli görüldüğünde yakın vilayetlere de gönderilecek.

‘HUKUK DIŞINA ÇIKAR’

Hukukçular ise merkeze bağlı çalışacak olan yeni müdürlüğün kuruluşunu eleştirdi. TBB Lider Yardımcısı Hüseyin Özbek, problemin temelinde, Türkiye’nin kuvvetler ayrılığından vazgeçmesi olduğunu söyledi.

Yasama, yürütme ve yargı olarak tanımlanan kuvvetler ayrılığının demokrasiyi istikrarda tuttuğuna işaret eden Özbek, şunları kaydetti: “Şu anda bu anlayış değiştiği için, tek adam idaresi, tek merkezli tek bir kişinin belirleyiciliği her alanda kelam konusu olduğu için, yeni oluşturulan uygulamayı da bu kapsamda değerlendiriyorum. Yani tek irade, yasamanın, yürütmenin, yargının üzerinde oluşturulan pratikte ve uygulamada bir tek güç var bugün ülkemizde. Yeni kolluk yapılanmasını da olgusal manada bu mantık zinciri içinde bir uygulama olarak değerlendiriyorum. Bunu son derece yanlış buluyorum. Kolluğun, öteki devlet gücünün nasıl kullanılacağı kanunlarla belirlenmiştir. Ve gerektiğinde kolluğu harekete geçirme elbette tüzel desteği olan bir formüldür. Lakin bu düzenleme yanlışsız değildir. Burada tekrar edilmesi gereken şey, tek adam rejimine geçerek kuvvetler ayrılığını geride bırakmış bir Türkiye’de, tek kişinin tercihiyle kullanılan gücün hukuk dışına çıkması kuvvetle olasıdır. Türkiye bu nedenle bir an evvel kuvvetler ayrılığına dönmek zorundadır.”

‘TEHLİKELİ GELİŞME’

İHD Lideri Öztürk Türkdoğan, zati bir fiili durum olduğunu belirterek “Bir şov yapılacak, kitle toplanıyor. Olağanda o şov ile güvenlik şube müdürü yahut çevik kuvvet şube müdürünün ilgilenmesi gerekiyor. Lakin bir bakıyoruz, telsizli sivil bireyler geliyorlar ve seri talimatlar veriyorlar. Güvenlik şube ve çevik kuvvet devre dışı kalıyor. Bunlar bakanlığın görevlendirdiği bireyler deniyor. Zati İçişleri Bakanlığı kendine bağlı birilerini vilayetlerde görevlendirmiş” dedi.

Türkiye’de güvenlik devleti oluşturulduğunu vurgulayan Türkdoğan, yeni kurulan müdürlük ile “güvenlik devleti”nin fiili uygulamaların resmiyete konulacağını kaydetti.

Türkdoğan, “Asayiş sorunu olunca Emniyet müdürü ve valinin ilgilenmesi gerekirken, bununla merkezden müdahale edilecek. Böylelikle lokal otorite devre dışı kalacak. Toplantı ve şov yürüyüş hakkı büsbütün ortadan kalacak. Merkezdeki yapı, mahallî otoritenin şovlarda beşerlerle diyalog kurması halini baltalayacak. Bu tehlikeli bir gelişme. Bu büsbütün antidemokratik bir uygulamadır” dedi.

CHP’li Karaca ise “Cumhurbaşkanı kararının gerekçesiz, kapsamı belli olmayan, vazife ve yetkilerinin ne olduğu konusunda hiçbir bilgi içermediğine” dikkat çekti.

Yürütmenin başı olan AKP Genel Başkanı’nın bu kararla, kanunsuz yeni bir kolluk kuvveti kurduğunu söyleyen Karaca, şunları kaydetti: “Kanun ile kurulsa parlamentoda önümüze gelmesi gerekecek. Kamuoyunun taleplerini duyuracağız, halkın bilgi almasını sağlayacağız, bunun için parlamentoya getirmeyip karar ile kuruyorlar. Şu anda ne için kuruyorlar, neden ihtiyaç duyuldu hiçbir bilgi yok.”

EMNİYET: TASARRUF

Emniyet Genel Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada, “Türkiye genelinde toplumsal aktiflik ve hadiselerde valiliklerimizce yapılan destek kuvvet taleplerinde, vilayet emniyet müdürlüklerimizin çalışma şartlarının bozulmaması, işçimizin ek misyon yüküyle performansının olumsuz etkilenmemesi emeliyle kurulan Destek Hazır Kuvvet Müdürlükleri toplumsal eylem/etkinliklerde, riskli spor karşılaşmalarında, afetlerde görevlendirilmektedir” denildi.

Türkiye’de her yıl 30 milyon kişinin katıldığı 48 bin eylem/etkinlik düzenlendiği ve 140 bin çalışanın değişik vilayetlerden destek görevlendirildiği tabir edilen açıklamada, “Takviye Hazır Kuvvet Müdürlüklerimizin kurulması ile toplumsal etkinliklerde alınacak tedbirlere yardımcı olunması, çalışanın sevklerinde ekonomik istikametten tasarruf edilmesi sağlanmıştır, iş randımanının artırılması hedeflenmektedir” görüşü savunuldu.

PÖH, İSTİHBARAT VE BEKÇİLER

15 Temmuz darbe teşebbüsünün Emniyet Genel Müdürlüğü’ne bağlı ünitelerinde ve bunlara bağlı polis sayılarında önemli artış yaşandı. 2017’de çıkarılan kanun kararında kararnameyle birinci olarak Emniyet’e bağlı Özel Harekât Dairesi’nin statüsü başkanlık düzeyine çıkarıldı.

Özel Harekat Daire Başkanlığı’na bağlı 8 bölge müdürlüğü kurulması da kararlaştırıldı. 15 Temmuz’dan sonra alınan 10 bin şahısla birlikte özel harekât sayısı en az 25 bine çıktı. Özel Harekât’a son devirde ağır silahların da alındığı öğrenildi. 17 Ocak 2020’de ise Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Emniyet İstihbarat Dairesi Başkanlığı’nın statüsü yükseltilerek İstihbarat Başkanlığı kuruldu.

“Yurttaşları fişleme” yetkisine sahip olan İstihbarat Başkanlığı, elindeki teknik imkânlarla binlerce kişinin telefonlarını dinleyebiliyor, muhalifleri izliyor. İç güvenlikte, bekçi uygulaması da yine yürürlüğe girdi. Son alımlarla birlikte bekçi sayısı 30 bine çıkarken, Meclis’te kabul edilen maddeyle bekçilere yurttaşların üzerine ve araçlarını arama ve silah kullanma yetkisi verildi.

Cumhuriyet