Ama yeni araştırma hiçbir yalancının açık vermekten kaçınamayacağı “yalancı gözlerinin” aslında bir efsane olduğuna işaret ediyor.
Profesör Richard Wiseman’ın yürüttüğü araştırmaya nazaran kelamlı tereddütler ve çok el hareketleri bir kişinin palavra söyleyip söylemediği konusunda daha iyi bir rehber olabilir.
Pek çok psikolog bir kişinin sağına baktığında muhtemelen palavra söylediğine inanır. Öte yandan sola bakmanın dürüstlüğü gösterdiği söylenir.
Lakin gözlerin hakikaten palavraları ortaya serip sermediğini test eden Profesör Wiseman ve araştırma takımına nazaran uzmanlar yanılıyor.
Palavra söylemek ve göz hareketleri ortasındaki tez edilen irtibat, ruhsal teknikler kullanarak bireylerin hayatlarını güzelleştirmeye yönelik bir sistem olan sinirdilbilimsel programlamanın (Neuro-linguistic programming, NLP) temel ögesi.
Şahıslara göz hareketleri ve niyetleri ortasındaki bağlantıyı öğretmek, NLP’nin değerli bir kesimidir.
Kelam konusu fikir, gönüllüleri doğruyu lisana getirirken ya da palavra söylerken sinemaya alarak ve onların göz hareketlerini kaydederek test edildi. Daha sonra ikinci bir istekli kümesinden sinemaları izlemesi ve göz hareketlerini izleyerek palavraları tespit etmeye çalışması istendi.
Hertfordshire Üniversitesi’nden psikolog Prof. Wiseman şu tabirleri kullandı:
“İlk çalışmanın sonuçları palavra söylemek ve göz hareketleri ortasında hiçbir alaka olmadığını ortaya çıkardı ve ikinci araştırma NLP uygulayanların savlarını anlatmanın, şahısların palavra tespit etme marifetlerini geliştirmediğini gösterdi.”
Bireylerin kayıp akrabalarını bulmak için yardım talebinde bulunduğu yahut kendilerinin kabahat mağduru olduğunu argüman ettiği değerli basın toplantılarına ilişkin görüntülerin tahlil edilmesini içeren bir takip çalışması yapıldı.
Kimisi doğruyu söylerken kimisinin palavra söylediği ortaya çıktı. Palavra söylemek ve göz hareketleri ortasında korelasyon olduğuna dair hiçbir ispat yoktu.
Çalışmanın ortak muharriri, Edinburgh Üniversitesi’nden Dr. Caroline Watt şunları söyledi:
“Kamuoyunun büyük bir kısmı makul göz hareketlerinin palavra söylemeye işaret ettiğine inanıyor ve bu fikir örgütsel eğitim kurslarında bile öğretiliyor.”
Araştırmamız bu fikir için hiçbir destek sağlamıyor ve bu nedenle aldatmayı tespit etmeye yönelik bu yaklaşımı terk etmenin vaktinin geldiğini gösteriyor.
Araştırma, Public Library of Science ONE isimli çevrimiçi bilimsel yayında yer aldı.
Kaynak: Independent Türkçe
Cumhuriyet
