Birkaç gündür Tüik (Türkiye İstatistik Kurumu) bilgilerini inceliyorum. Durumun ne kadar güçlü olduğunu ve işlerin nasıl sarpa sardığını çok daha iyi anlıyorum. Tuik’in sitesine girildiğinde işgücü istatistiklerinde “Hanehalkı İşgücü Araştırması’nda 2021 Ocak ayından itibaren, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile eş vakitli olarak; Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 19. Çalışma İstatistikçileri Konferansı (ICLS) kararlarına ve ilgili AB tüzüğüne ahenk sağlamak maksadıyla yeni düzenlemelere geçilmiştir. Belirtilen düzenlemelere ait sonuçlar birinci kez 2021 Ocak ayı haber bülteni ile birlikte kamuoyu ile paylaşılmış olup bu bültende yer alan 2020 yıllık sonuçları eski tarif ve kavramlar dikkate alınarak hesaplanmıştır.” yazısının çabucak altında “İşsizlik oranı %13,2 düzeyinde gerçekleşti.” diye başka bir başlık açılarak datalar kamuoyuyla paylaşılmıştır.

Bu klasik manasında bir istatistikin kamuoyuyla paylaşılması aslında ülkemizdeki acı gerçeğin gün yüzüne çıkması aslında. Burada değerli olan %13,2 içinde olanlar ve olmayanlar olarak ikiye ayırmak da yarar var. Çalışanlar kendi meseleleriyle uğraş ede dursunlar. Çalışmayanlar ise; bu hiç de azımsanmayacak bir sayı değil, (Türkiye genelinde 15 ve daha üst yaştakilerde işsiz sayısı 2020 yılında bir evvelki yıla nazaran 408 bin kişi azalarak 4 milyon 61 bin kişi oldu.) baktığımızda.

Ülkemizde kayıtlara geçmiş 4 milyon 61 bin kişi neredeyse 4 milyon 394 bin nüfuslu İzmir nüfusuna eş paha bir işsiz birey demek. Bu vilayetlere dağıldığında az üzere görünse de fotoğrafın bütününe baktığımızda işin vahameti ortada. Ben bahsettiğim üzere %13,2 olarak isimlendirilen 4 milyon 61 bin kişinin yarım kalan hayallerinin gerçekleşmesi için neler yapılabilir onlardan bahsetmek istiyorum.

Yarının muştusunu bugünden vermemiz gerekiyor. Dışa bağımlılıkta son yıllarda artan bir ivme kazandık. Bu ivme aslında bizi bir yandan tüketime sürüklerken öteki yandan da işsizliğin her alanda daha da artmasına sebep oldu. Üretmeyen bir toplum haline geldik ve tüketim gücümüz de bundan sonra giderek azalacak. Ekonomimiz önemli manada ikazlar veriyor ve her alanda kendimizi toparlamak için artık fedakârlık yapmamız gerekiyor.

Devletin her kurumu kesinlikle süratle yerli üretimi destekleyecek projeleri süratle hayata geçirmesi için önemli bir mesai yapması gerekiyor. Yerli üretim birebir vakitte istihdam yaratacak ve işsizlik oranları süratle olmasa bile bir nebze düşecek. Halkımızı yerli mallara teşvik edecek bir yapı oturtmamız gerekiyor. Bundan yıllar evvel İzmir İktisat Kongresi yapılmıştı tahminen hatırlatma da yarar var. Orada alınan kararları ben size yine hatırlatmak istiyorum. Okurken aslında nerede kusur yaptığımızın da bir manada farkına da varıyorsunuz.

17 Şubat – 4 Mart 1923 tarihlerinde İzmir’de toplanan Türkiye İktisat Kongresinin en kıymetli kararlarını şöyle sıralamak mümkündür.

•Hammaddesi yurt içinde yetişen yahut yetiştirilebilen sanayi kısımları kurulması gerekmektedir.

•El işçiliğinden ve küçük imalattan hızla fabrikaya yahut büyük işletmeye geçilmelidir.

•Devlet yavaş yavaş iktisadi görüşleri de olan bir organ haline gelmeli ve özel kesimler tarafından kurulamayan teşebbüsler devletçe ele alınmalıdır.

•Özel teşebbüslere kredi sağlayacak bir Devlet Bankası kurulmalıdır.

•Dış rekabete dayanabilmek için endüstrinin toplu ve bütün olarak kurulması gerekir.

•Yabancıların kurdukları tekellerden kaçınılmalıdır.

•Sanayinin teşviki ve ulusal bankaların kurulması sağlanmalıdır.

•Demiryolu inşaat programına bağlanmalıdır.

•İş erbabına amele değil, emekçi denmelidir.

•Sendika hakkı tanınmalıdır.

Bu kadar işsizliğin arttığı bir devirde, pandemiyle yerle bir olan birçok bölüme ışık tutacak İzmir İktisat Kongresi bütün kurumların el birliğiyle tekrar sağlanmalı ve yepisyeni bir manifestoyla önümüzdeki yıllar planlanmalıdır. Bütün devletin organlarının bir ortaya geleceği inanılmaz bir kongre ile yesyeni bir yapılanma ile özel bölümün rolü artırılarak istihdamın önü daha açılabilir kanısındayım.

Cumhuriyet